BOR ETİ MADEN !

Özelleştirme mi var ? 

Ramazan Narin

23 Mart 2012 Cuma, 21:35 eklendi Kapütülasyonlarla Osmanlı Döneminde Anadolu toprakları ve denizleri Batılılar tarafından sömürülmeye başlamış ve İngilizler ve Fransızlar işbu BOR Madenini Anadolu’da keşfedip çıkarmışlar ve işleme ünitelerini de kendi ülkelerinde kurduklarından, BOR u PANDERMA Limanından gemilerle ülkelerine götürmüşler ve sanayilerini bizden önce geliştirmişlerdir.

 

                                     BOR ETİ MADEN !

 

‘ Özelleştirme mi var ? ’  

 

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, “...Bor madenini özel sektör eliyle ürettirmeyeceğiz. (ama) Yalnızca bizim adımıza fabrikaların kurulmasına ve yine bizim verdiğimiz madeni, adımıza işletmesine izin vereceğiz.” Dedi. Bana göre bu açıklama ;  “yetkinin devredilmesi” olayı değil midir ? ve bir özelleştirmeye yumuşak geçiş yapılmamakta mıdır ?

 

2840 S. Yasaya,  “ Üçüncü şahıslara gördürülecek işlerin ihale süresinin üç yıldan fazla olması durumunda, konuya ilişkin talepler Yüksek Planlama Kurulu tarafından karara bağlanır.” şeklinde bir fıkra eklenmesinin, AKP li üyelerce öngörüldüğünü söyleyerek… söze başlayalım.

 

 

YASA ;  Bor Tuzları, Trona ve Asfaltit Madenleri ile Nükleer Enerji Hammaddelerinin İşletilmesini, Linyit ve Demir Sahalarının Bazılarının İadesini… “devlet eliyle işletilecek madenleri” Düzenlemektedir. Yasanın ikinci maddesinde de ;  “Bor tuzları, uranyum ve toryum madenlerinin aranması ve işletilmesi, devlet eliyle yapılır” hükmü yer almaktadır. 2007 yılından beridir, susuz boraks üretimini, özel sektör zaten her nasılsa yapıyordu. Ve şimdi hazırlanan taslaklarda,  işbu ikinci madde üzerinde  minik bir değişiklik yapılacak ve  yapılmak istenilen değişiklikle, bor üretiminin devlet adına ancak, özel sektör eliyle yapılmasının önü… tamamen açılacak.

 

 

BİLİYORSUNUZ Kİ ; 1978 yılına kadar, yerli ve daha çok yabancı özel şirketler eliyle işletilen bor madenleri, bu tarihte 2172 S. kanun ile Etibank’a devredilmişti. 1983 yılında ise, 2840 S. yasa ile bor madeninin işletilmesi hükme bağlanmıştı. Bor madenleri, 1985 yılında çıkarılan 3213 S. Maden Kanunu kapsamına da alınmış ancak, 2840 S. yasa hükümleri, saklı tutulmuştu.

 

 

Eti Maden işçileri ve sendikanın, bu yasal değişikliklerin yapılması halinde özelleşmenin önünün açılacağını varsayarak,  özelleştirilemez! diye eylemlere başlamasından sonra, AKP Milletvekilimiz sayın Cemal ÖZTAYLAN ve VELUTSAN’ın açılışını yapan Çalışma Bakanımız Sayın Faruk ÇELİK,  böyle bir özelleşmenin söz konusu olmadığını… söylediler ve tepkilerin gazını aldılar… Gazını aldılar diyorum çünkü ; Sendikacılarımız nedense AKP li büyüklerimize bir cevap vermediler !

 

PANDERMİT, biliyorsunuz bir Bor cevheridir. Geçen yazımda açıklamıştım. BANDIRMA’nın eski adıdır bu. Yani Bandırma, Bor cevherine adını vermiş bir kent olması hasebiyle, BOR üzerinde söz sahibi olması gereken de, bir kentimizdir. Ben de bir Sultançayırlı  ve bor işçisinin çocuğu olmamın dışında, PANDERMA da yaşayan biri olarak, BOR ile kendimi alakalı hissediyorum.

 

Umarım, BOR ve Madenlerimiz… özelleştirilmez ! KİT ler öldürüldü, BOR bari yaşasın!

 

KİT leri şimdiki gençlerimiz hatırlamazlar, ama o KİT ler sayesinde bugünlere gelindi. Bu arada benim dikkatimi çeken gelişmelere, lütfen bir bir bakalım ve bu gelişmelerin sonunda BOR’un özelleştirilmeyeceğine.., hep beraber inanalım, kendimizi inandıralım… var mısınız…?

 

BOR MADENCİLİĞİ KONUSUNDA OSMANLI ve TÜRKİYE ;

 

Kapütülasyonlarla Osmanlı Döneminde Anadolu toprakları ve denizleri Batılılar tarafından sömürülmeye başlamış ve İngilizler ve Fransızlar işbu BOR Madenini Anadolu’da keşfedip çıkarmışlar ve işleme ünitelerini de kendi ülkelerinde kurduklarından, BOR u PANDERMA Limanından gemilerle ülkelerine götürmüşler ve sanayilerini bizden önce geliştirmişlerdir. Anadolu’daki  ilk işletmenin ;  1861 yılında çıkartılan Maadin Nizannamesi uyarınca, 1865 yılında bir Fransız şirketine (20) senelik işletme imtiyazı verilmesiyle benim köyümde başladığını biliyorum.

 

Hikayesine bakarsak ; 1850’li yılların başında, İstanbul Bebek’te mermer işleri ile uğraşan Polonya’lı Yahudi mülteci Henri Groppler, eski ortağı Fransız mühendis Camille Desmazures’e, alçı taşından yapıldığını sandığı heykeller hediye eder. Heykellerde yüksek oranda boraks olduğunu anlayan fransız Camille Desmazures, ortağı ile birlikte Türkiye’de boraks aramaya başlar ve Balıkesir ili Susurluk ilçesi yakınlarındaki Sultançayırı mevkiinde (benim köyüm) madeni bulurlar. Buldukları daha sonradan “PANDERMİT” adı verilen, bir bor minerali türüdür. Esasen bu saha 13 ve 14. Yüzyıllarda, Romalılar tarafından da  işletilmiş bir sahadır. Bu pandermitin işletilmesi için 1856 yılında, Osmanlı Sultanı Abdülmecit’ten (37) dönüm arazi üzerine  “alçıtaşı”  madeni çıkarmak üzere, (20) sene süreli işletme izni (imtiyaz) alırlar. Masonların başarısı Maadin Nizamnamesi…budur.

 

Bor, bir aldatmaca olarak Osmanlı döneminde yabancı firmalar tarafından “ALÇITAŞI” olarak çıkarılıp, bedava fiyatlarla işletilmiştir. 1856 yılında başlayan sömürü, 1950 yılında Sultançayırındaki cevherler Desmond Aber Smith’den 3/12002 sayılı Kararname ile bu yıllarda dünya tekeli firma durumundakBorax Consolidated Ltd’ye devredilerek devam etmiştir. Borax Consolidated Şirketi, 1951 yılında 11.000 ton’a yakın ihracat yapsa da, 1954 yılında, yani (4) sene sonra bor cevherinin tükendiğini ?  ileri sürerek, Sultançayırı Ocağını kapatırlar. Ancak pasalardaki düşük tenörlü cevherin satışını 1961 yılına kadar sürdürüp, Türkiye’deki faaliyetlerine devam ederler.

 

Sultançayırı kapatmaya çalışan Borax Consolidated Ltd.’i, nedense Türkiye’den bir türlü ayrılamamıştır ve A.Menderes Hükümetinin 1955 yılında çıkardığı, yabancı sermayeyi teşvik kanunlarından yararlanmak için ? Türk ? Boraks Madencilik Anonim Şirketini kurarlar. Bu tarihten sonra Türkiye’de bu yeni şirket vasıtasıyla, madencilik faaliyetlerini yürüteceklerdir. Bu şirketin hisselerinin % 94’ü Borax Consolidated, % 2 si ! Türk hissedarlar ?, % 4’ ü İngiliz hissedarlara verilmiştir. Bu arada başka bir kararname ile, Türk Hükümeti  iki yabancı şirkete daha, arama ve işletme izni verir. Bunlardan biri American Potash And Chemical Co.,  diğeri ise Ugine Kuhlman’dır ! Alçıtaşı-TÜRK BORAKS…? Yaşa MENDERES ! Siz çok yaşayın DEMOKRAT Partililer..! Ve bugün biz MENDERES’in devamıyız diyenler….siz de çok yaşayın !

 

SÖMÜRÜYE DUR DENİLMEK İÇİN ;  

 

ETİBANK, 14.06.1935 tarihinde, yani BAŞBUĞ ATATÜRK ölmeden (3) sene önce, verdiği direktif ile ve 2805 Sayılı Kanunla, madenlerimizin işgal ve sömürüden kurtarılması adına,  işletilmesi için Devlet tarafından kurulmuş bir, kamu iktisadı devlet teşekkülüdür. Yani KİT…

 

 

Devletin genel maden politikası içinde ;  ülkenin her türlü maden ve endüstriyel hammadde kaynaklarını (Petrol, demir-çelik, kömür ve elektrik daha sonradan ayrılmıştır) en iyi şekilde değerlendirerek, ülke ekonomisine azami katkı sağlamak ve istihdam yaratmak için ETİBANK kurulmuştur. Kamu bankacılığı da yapmıştır. ATA’nın ileri görüşlülüğüne, lütfen dikkat ediniz !

 

 

Sömürü, Cumhuriyetin ilk yıllarında, ATATÜRK öldükten sonra da, İNÖNÜ döneminde de devam etmiştir. Başbuğ ATATÜRK’ün KABOTAJ Kanunu ile (Bugün bu kanun kadük kalmıştır ve yürürlükte olmasına rağmen uygulanmamaktadır.)  önce limanlarımız bu sömürgecilerin elinden alınmış, akabinde sömürgecilerin kovulması gerçekleşecekken Başbuğ öldüğünden, sömürü sonradan gelen yönetimler döneminde de maalesef, devam etmiştir.  Madenlerimizdeki sömürüye, Türkiye üzerindeki BATI Sömürüsüne, bugün de farklı metotlarla devam edilmektedir, BİLİNE ! 

 

 

Bugün MTA diye bilinen ;  "MADEN ARAMA VE ARAŞTIRMA  DAİRESÎ BAŞKANLIĞI" ilk olarak Etibank bünyesinde oluşturulmuştur. Maden Arama ve Araştırma Dairesi Başkanlığı’nın yönetmeliği 05.07.1995 tarih, 4509/18 S. Yönetim Kurulu kararıyla ancak yürürlüğe girdiğinden, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü bugün faaliyetlerini (yeterliliğini sorgulasak ta)  sürdürmektedir. 

 

Eskişehir Kırka’daki  bor tuzu aramaları maden arama ruhsatı sahibi yerli madenciler adına, 1950 li yılların sonlarına doğru MTA uzmanlarınca başlatılmıştır. Bu aramalar devam ederken 1961 Ağustos ayında Borax Consolidated Ltd. Maden Dairesinden kendi adına bir arama ruhsatı alarak, hissesinin büyük bir kısmı kendisine ait Türk Boraks Madencilik A.Ş.'ne devir ederek, aramaları başlatır. Dikkat edin FRANSIZLAR hala Türkiyede’dir ve ellerini madenlerimiz üzerinden çekmemişlerdir. Bu Şirketin maden arama ruhsatındaki yasal eksikler bir türlü giderilmez ve şirket  ürettiği TİNKAL ürününün fiyatlarını, önce 30-35 $/ton’a,  bilahare de  17 $/ton’a kadar düşürerek satmaya devam eder. Bu arada eksiklerin giderilmemesi yüzünden,  aldıkları (6) ruhsattan (5)’i iptal edilir. İptal edilen ruhsatlar, 1968 yılından itibaren, ancak ETİBANK’a verilir. Etibank tarafından bu yatakları işlemek için gerekli çalışmalar da, 1969 yılında başlar ve 1970 yılında da, tesisler kurulur.

 

Bu arada ; Balıkesir’in Bigadiç İlçesi yakınlarında da 1950 yılından beri bor tuzu (KOLEMANİT ve ÜLEKSİT) üretip, ihraç eden Türk Girişimcileri (Bortaş, Ali Şayakcı, Rasih-İhsan, Yakal Madencilik) vardır. 1976 yılında, Bigadiç’te faaliyet gösteren Fransız KEMAD Ltd. (Kimya Endüstri Madenleri Ltd. Şti.) nin Türk Girişimcilerle yaşadığı saha, sınır anlaşmazlığı, hükümete akseder ve Bakanlar Kurulu Kararıyla 13/02/1976 da Tülü Açık İşletmesinin bulunduğu saha, Etibank’a verilir. Böylece Etibank, bölgede madencilik faaliyetlerine başlamış olur ve 08/04/1976 tarihinde Emet Müessesesine bağlı “Etibank Bigadiç Madenleri İşletmesi Şantiyesi” kurulur. Bakanlar Kurulu Kararı, A.Türkeş’in Milliyetçi Cephe Hükümetleri dönemine rastlamaktadır.

 

Bursa Mustafa Kemalpaşa’da, Kestelek Köyü civarındaki bor tuzu yatakları (Kolemanit) MTA Enstitüsünün Linyit Araştırmaları esnasında 1954 yılında bulunmuştur. Diğer tüm bor tuzu sahalarının imtiyazı hakkında olduğu gibi 4 Ekim 1978 tarih ve 2172 sayılı Devlet’çe işletilecek Madenler ile ilgili yasa gereği, 21/08/1979 tarihinde saha o tarihteki adı ile Etibank’a devredilmiştir. O zamanki CHP Genel Başkanı Bülent ECEVİT’in, iş bu milli katkılarını unutamayız.

 

Bugün için BOR görevi ;  1983 yılında çıkartılan 2840 sayılı Devletçe işletilecek madenler kapsamında Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. 1978 öncesi gerek yabancı, gerekse yerli özel sektör, Bor üretim faaliyetlerinde katma değeri fazla olan rafine ürün üretmek için herhangi bir yatırım yapmadan ürünleri ham cevher olarak satma yoluna giderken, Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü (Etibank) 1980 yılından günümüze kadar, yatırımlarını artırarak rafine bor üretim kapasitesini yükseltmektedir. Ama yeterli değildir. Bakınız son 10 yıllık yatırımlarına…

 

ETİBANK > ETİ HOLDİNG > ETİ MADEN…

 

Dünya ekonomik krizinin ve ülkemizde kurtuluş savaşının yaşandığı dönemin hemen akabinde, Başbuğ Atatürk'ün çağları aşan ileri görüşü ile, sanayileşme ve bunun motoru olan doğal kaynaklar ve finans olgularını bir arada sağlayan Etibank, 14.06.1935 tarihinde 2805 S. Kanunla kurulmuş, 1998 yılının başında yeniden yapılandırılarak Eti Holding A.Ş., Ocak 2004 yılında tekrar yeniden yapılandırılarak, Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü adını almıştır.

 

Kuruluşundan bu yana ETİBANK için bazı önemli km taşları ;

 

Bugün için Eti Maden İşletmeleri ;  100 trilyon TL sermayesi ile başta bor mineral ve türevleri üreten, Bandırma Limanını ayakta tutan Türk Madenciliğinin lokomotif öncü kuruluşudur. (+)

 

1934 Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk maden yatırımlarından Keçiborlu/Isparta Kükürt İşl. kuruldu. (+)

 

1935 Atatürk'ün direktifi ile ülkemizin yeraltı kaynaklarını işletmek ve değerlendirmek üzere, sanayimizin ihtiyacı olan madenleri, endüstriyel hammaddeleri, enerjiyi üretmek ve her nevi banka muamelelerini yapmak görevi verilen Etibank kuruldu. (+)

 

1939 Ergani/Elazığ Bakır İşletmesi ve Guleman/Elazığ Krom İşletmesi kuruldu. (+)

 

1955 Demir madenciliği ve demir-çelik üretimi TDÇİ'ne devredildi. (?) 

 

1957 Kömür madenciliği TKİ'ne devredildi. (?) 

 

1957 Üçköprü/Muğla Krom İşletmesi ve Antalya Elekrometalurji İşletmesi kuruldu. (+)

 

1958 Emet/Kütahya Kolemanit İşletmesi kuruldu. (+)

 

1959 Küre/Kastamonu Bakır İşletmesi kuruldu. (+)

 

1960 Halıköy/İzmir Civa İşletmesi kuruldu. (+)

 

1964 Bandırma/Balıkesir Boraks İşletmesi kuruldu. (+)

 

1965 Seydişehir/Konya Alüminyum İşletmesi kuruldu. (+)

 

1968 Milas/Muğla Boksit İşletmesi kuruldu. KBİ ve Çinkur kuruldu. (+)

 

1970 Kırka/Eskişehir Boraks İşletmesi kuruldu. (+)

 

1972 Şark kromları/Elazığ Ferro krom İşletmesi ve Cuma ovası/İzmir Perlit İşletmesi kuruldu. (+)

 

1974 Beyşehir/Konya Barit İşletmesi ve Mazıdağı/Mardin Fosfat İşletmesi kuruldu. (+)

 

1976 Bigadiç Bor İşletmesi kuruldu. (+)

 

1979 Kestelek/Bursa Kolemanit İşletmesi kuruldu. (+)

 

1980 Gümüşköy/Kütahya Gümüş İşletmesi kuruldu. (+)

 

1982 Kuzey Avrupa piyasasına yönelik pazarlama şirketi AB Etiproducts OY/Finlandiya kuruldu. (+)

 

1983 Türk madencilik sektörünün yabancı sermaye iştirakli ilk ve en büyük şirketi olan ve Etibank'ın %45 pay ile ortak olduğu Çayeli Bakır İşletmeleri A.Ş./Rize Bakanlar Kurulu Kararı ile kuruldu. (+)

 

1984 Batı Avrupa piyasasına yönelik pazarlama şirketi Etimine SA/Lüksemburg kuruldu. (+)

 

1993 KBİ A.Ş., Çinkur A.Ş. ve Etibank Bankacılık A.O. Etibank bünyesinden ayrılarak Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığına devredildi. (?) 

 

1994 Ergani Bakır, Keçiborlu Kükürt, Halıköy Civa, Mazıdağı Fosfat İşletmeleri kapatıldı. (?) 

 

1998 Etibank Yeniden Yapılanma Çerçevesinde ;  26.01.1998 tarihli Bakanlar Kurulu Kararı ile ;  ETİ HOLDİNG A.Ş. ve bağlı ortaklıkları… Eti Bor A.Ş.,  Eti Alüminyum A.Ş., Eti Krom A.Ş., Eti Bakır A.Ş., Eti Gümüş A.Ş., Eti Elektrometalurji A.Ş., Eti Pazarlama ve Dış Tic. A.Ş., kuruldu. (?) 

 

2000 Bağlı ortaklıklardan, Eti Bakır A.Ş. Eti Krom A.Ş Eti Elektrometalurji A.Ş. Eti Gümüş A.Ş.Özelleştirme İdaresine devredildi. (?) 

 

2001 Yüksek Planlama Kurulunun 26.04.2001 tarih ve 2001/T-9 S. kararı ile bağlı ortaklıklardan Eti Pazarlama ve Dış Ticaret A. Ş.'nin bağlı ortaklık statüsü kaldırılarak, Eti Holding A.Ş. Genel Müdürlüğü'ne devredildi. (?) 

 

2003 Bağlı ortaklardan, Eti Alüminyum A.Ş. ve İştiraklerden, Çayeli Bakır İşletmeleri'ndeki hisseler Özelleştirme İdaresine devredildi. (?) 

 

2004 Eti Holding A.Ş., tekrar yeniden yapılandırma çerçevesinde Ocak 2004 ayında 09.01.2004 tarih ve 2004 / 6731 S. Bakanlar Kurulu Kararı ile Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü olarak değiştirildi. (?) 

 

Bu Karara göre de ; Eti Bor A.Ş.nin bağlı ortaklık ve Genel Müdürlük statüsü kaldırılarak ;

 

Bandırma Bor ve Asit Fabrikaları İşletme Müdürlüğü,

 

Bigadiç Bor işletme Müdürlüğü,

 

Emet Bor İşletme Müdürlüğü,

 

Kırka Bor İşletme Müdürlüğü ve,

 

Kestelek Bor İşletme Müdürlüğü olarak yeniden düzenlendi. (?) 

 

Etibank, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu'nun 27.10.2000 tarih ve 24213 S. mükerrer Resmi Gazete'de yayımlanan 86 S. kararıyla  Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu'na devredilmiş.(?) 

 

ve Kurul'un 14.12.2001 tarih ve 24613 S. Resmi Gazete'de yayımlanan 13.12.2001 tarih ve 554 S. kararında, Etibank'ın bankacılık yapma ve mevduat kabul etme izninin 28.12.2001 tarihi itibariylekaldırılarak, tasfiyesi öngörülmüştür. (?) 

 

Ancak daha sonra alınan Kurul kararı ile Etibank A.Ş.'nin tasfiyesi kaldırılmış ve 05.04.2002 tarihi itibariyle tüm aktif ve pasifleriyle, Bayındırbank A.Ş. bünyesinde devren birleştirilen bankanın, tüzel kişiliği sona ermiştir. BAYINDIR BANK kimindi ? Ne oldu (?)

 

Artılara bakalım…eksilere bakalım…İsimlerle oynamaya parçalanmaya bakalım, Plan yapılmış mı plan biraz ona bakalım, Son 10 yıla da bakalım ve en önemlisi soru işaretlerine iyi bakalım ve neler dönderildiğini anlamaya çalışalım. Tabii BOR sizinse, tabii TÜRKİYE sizinse..! 

 

Yasadan ; “Bor tuzları, uranyum ve toryum madenlerinin aranması ve işletilmesi, devlet eliyle yapılır” fıkrasını kaldırdık ve ;  “ Üçüncü şahıslara gördürülecek işlerin ihale süresinin üç yıldan fazla olması durumunda, konuya ilişkin talepler Yüksek Planlama Kurulu tarafından karara bağlanır.” Fıkrasını koyduk….Sizce birileri, bu fıkralarla  bizi güldürmeye mi çalışıyor ? Yoksa anamızı ağlatmaya mı ? Ben babayım, çocuklarımın geleceğini düşünerek ağlıyorum çünkü…  25.03.2012  NOGAYTÜRK

Aktif link:http://www.ttkturkhaber.com/haber/486/bor-eti-maden-ozellestirme-mi-var-ramazan-narin.html
"SAHİPSİZ VATANIN BATMASI HAKTIR, SEN SAHİP ÇIKARSAN BU VATAN BATMAYACAKTIR."M.A.ERSOY