Bundan on yıl önce, binlerce Taliban militanı hakim
oldukları mevzileri terkedip kırsal alana çekilmiş ve Afganistan’ın batılı
kuvvetlerce işgaline çatışmaksızın müsade etmişlerdi.
O dönemin düzensiz militanları, bugün ise hayli sofistike
bir gerilla mücadelesiyle geri döndüler. Ses getiren operasyonlarla önemli
hedefleri vurdular ve Amerikan birliklerinin ülkeden sorunsuz ve usulca
çekilmesinin mümkün olmayacağını gösterdiler.
Dahası, bu eylemleri karizmatik bir liderin, işleyen bir
emir-komuta zincirinin ve kapsamlı bir sosyo-politik görüşün yokluğunda
başardılar.
Peki nasıl?
ABD’nin iki hatası
2001 Ekim ayında koalisyon kuvvetlerinin müdahalesinin üç yıl sonrasına dek, Afganistan’da ciddi bir Taliban varlığı yoktu.
2001 Ekim ayında koalisyon kuvvetlerinin müdahalesinin üç yıl sonrasına dek, Afganistan’da ciddi bir Taliban varlığı yoktu.
Pakistan’ın kuzey batı bölgesindeki güvenlik güçlerinin
yöneticiliğini yapmış Mahmud Şah, Afgan halkının ilk zamanlarda Taliban’ı
sevgiyle karşıladığını söylüyor. Dört yıllık iç savaşı sona erdiren Taliban’a
duyulan sempati, örgütün İslami yaşam biçimini dayatmasıyla tepkiye dönüşmüş.
Şah’a göre Amerikalıların gelişi mutlulukla karşılanmış,
çünkü kurtarıcılarının geldiğini düşünmüşler. Ve bu tablonun içinde Taliban’ın
geri dönebilmesi mümkün görünmüyormuş.
Ama 2006′ya kadar Taliban güneye özellikle Zabul, Kandahar
ve Helmand’a sızmayı başardı. 2008′e kadar da kuzeye Kabil’e doğru yayıldılar.
Mahmud Şah, Amerikalıların avantajlarını ortadan kaldıran
iki büyük hata yaptığını söylüyor; “İstikrarı sağlamak yerine askeri hedeflere
odaklandılar. Sonra onlara buraya getiren ve zorunluluktan kaynaklanan bir
savaşı bırakıp, kendi tercihleri olan Irak savaşına girdiler.” diyor.
Şah, İran ve Pakistan’dan milyonlarca mültecinin geri
dönmeye başladığı bir dönemde yeniden inşa yolunda hiçbir şeyin yapılmaması ve yolsuzluğun
sürüp gitmesinin halkın düş kırıklığını artırdığını ve direnişi güçlendirdiğini
söylüyor.
Ama birçok uzman, burada 1994′te Taliban’ın doğduğu yer olan
Pakistan’ın rolüne de dikkat çekiyor. Taliban militanları 2001′de Afganistan’dan
kaçarak Pakistan’a sığınmıştı.
Birçok uzman, şimdiki direnişin çıkış yerinin de Pakistan’da
aşiretlerin denetiminde olan Veziristan bölgesinin olduğunu belirtiyor.
Bu uzmanlara göre, Afganistan’ın geri kalan bölümlerinde
sessizlik hakimken, Taliban Veziristan’da büyük bir hareketlilik içindeydi ve
sonra da dünya basınında manşetlere çıktı.
Pakistan’ın rolü
2002 ve 2004′te Pakistan ordusuyla Taliban yine birbirine girdi. Sonrasında orduyla Taliban arasında barış anlaşmaları yapıldı ve Pakistan’ın aşiretlerin denetiminde olan sınır bölgeleri fiilen Taliban’ın hakimiyetine geçti.
2002 ve 2004′te Pakistan ordusuyla Taliban yine birbirine girdi. Sonrasında orduyla Taliban arasında barış anlaşmaları yapıldı ve Pakistan’ın aşiretlerin denetiminde olan sınır bölgeleri fiilen Taliban’ın hakimiyetine geçti.
Birçok uzman, Pakistan’daki askeri nizamın, safdışı etme
gücü varken, Taliban’ın Veziristan’a dönmesine izin verdiğinde hemfikir.
Savunma uzmanı Dr. Hasan Askari Rizvi, “Asker bu konuda
bölünmüştü. Hem göz yumdular, hem de yardımcı oldular” diyor.
Koalisyon güçleri, ilk önemli kayıplarını Veziristan’ın
hemen karşısında güney doğu Afganistan’da verdi.
Batılı yetkililer, koalisyon güçlerinin 2008-2009′a kadar
Taliban’ın bomba fabrikaları kurduğu ve iletişim hattını kurduğu Kandahar ve
Helmand’a atıfla militanlar için önemli olan yerleri ellerinde tutamadığını
kabul ediyor.
Obama’nın 2010′daki birlik artırımı kararından sonra
koalisyon güçleri Taliban’ı Kandahar ve Helmand’daki mevzilerinden çıkardı.
Ama direniş şimdi daha geniş bir bölgeye, başkent Kabil’in
çevresine ve daha önce çatışmaların yaşanmadığı kuzeye yayıldı.
Ve Taliban’a Veziristan’tan sürekli savaşçı desteği geliyor.
Güvenilir kaynakların BBC’ye verdiği bilgiye göre, bu militanların
çoğu silahlı ve bombalı saldırılarda uzmanlaşmış Pakistanlılar. Bu militanlar,
Veziristan merkezli Hakkani şebekesinin üyeleri.
Bu kaynaklara göre, militanlar, 2009′dan beri Amerika’nın
insansız uçaklarına hedef olmamak için sınırda Pakistan’ın askeri araçlarıyla
dolaşıyorlar. Pakistanlı bir askeri kaynak, bu tür bir işbirliğini doğruladı.
Ancak ordu sözcüsü Tümgeneral Athar Abbas, iddiaları
yalanladı.(BBCTÜRKÇE)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder