MİLLİCİ-CİDDİ ADAMLAR

Ünlü Rus güvenlik uzmanı Anatoly Tsyganok’un Kürt sitesine yaptığı röportajı.Konuşmada;

Nabucko

* Obama’nın Rusya ziyaretini genel anlamıyla nasıl değerlendiriyorsunuz? - Pozitif değerlendiriyorum, neden? Çünkü en sonunda Rusya ile ABD ilişkileri yeni bir çerçeveye oturtulmaya çalışılıyor. Bu gelişme, iyileşme başta Rusya ile NATO arasında oluyor. Hatta Rusya NATO’ya topraklarını açıyor. Örneğin Rusya hava sahasını -farklı bir yaklaşım sergilememe şartıyla- açtı. Yine terörizm konusunda ABD’nin görüşlerini paylaşıyoruz. * Nükleer silahların azaltılmasına ilişkin belli bir tartışma yapıldı bu konu nasıl bir seyir izleyecek ne tür sonuçlar ortaya çıkabilir? - Ben Obama ve Medvedev arasında yapılan anlaşmaya uygun olarak 6 ayda sonuç alacağını sanmıyorum. Önceki anlaşma 3 yılda hazırlanıp sonuca ulaşabildi. Belki Aralık’a kadar ulaşmaz, ama yeniden eski anlaşmanın sürmesi konusunda yeni imzalar atılabilir. Ayrıca bu anlaşmaya bu iki ülkenin dışındaki nükleer sahibi ülkelerde bu anlaşmaya katılmalı. Bugün birçok ülke nükleer silahının olduğunu bile kabullenmiyor. Örneğin İsrail bunlardan biridir. Yine Hindistan ve Pakistan’da silah sahibiler, dolayısıyla onlarda bu anlaşmaya katıldılar. Bence bütün ülkeler silah indiriminde yer almalı. * ABD’nin Gürcistan ile Kafkasya da yapacağı tatbikatı nereye koyuyorsunuz? - ABD bu tatbikatı geçmişte yapsaydı Irak’a baskı için yada İran’a müdahale için olduğu şeklinde değerlendirebilirdik, ama şimdi böyle şeylerle izah edemeyiz. ABD Gürcistan ordusunu eğitmesine rağmen Gürcistan ordusu saldırı, savunma ve tüm cephelerde kaybetti. Bu da ABD’nin Gürcistan’ı eğiten komutan ve eğitmenlerin Rusya’dan daha geri durumda olduğunu gösteriyor. Ayrıca yakın zamanda Gürcistan’ın NATO’ya alınacağına inanmıyorum. Yine hiçbir Batılı ülke Saakaşvili’yi davet etmedi. Bu da gösteriyor ki Gürcistan uluslararası desteğini kaybediyor. Yine yakın zamanda eski Avrupa’nın bu ülkenin NATO’ya girişine izin vereceğini sanmıyorum. * Peki Karabağ sorunda çözüm mümkün mü? - Karabağ Kafkasya’daki diğer sorunlarla birlikte çok öne çıktı. Sorun sadece Karabağ’da değil, Stepanekert bölgesi yönetiminin katılımı gerçekleşebilir. Sorun sadece devlet başkanları da değil, Sarkisyan Karabağ’ı Azerbaycan’a verirse Ermenistan’daki tüm otoritesini kaybeder. Yine Aliyev Karabağ’dan vazgeçerse siyasi olarak biter. Sorun daha geniş ele alınmalı, sadece Rusya ve ABD’yle de ilgili değil. İnanıyorum ki, Karabağ ve Ermenistan iki cumhuriyet olacaksa Stepaneken önce ayrı bir devlet olacak, ondan sonra Ermenistan ile birleşecek. Çünkü göçmenler sorunu var, hem Ermeni ve hem de Azeri göçmenler sorunu var. Avrupa unutmamalı ki, ikinci dünya savaşında birçok göçmen var onları gönderemediler. Onlar orda kaldılar. Çünkü yerlerinde onlara koşullar hazırlamak onları geri göndermekten daha kolay. Hele hele yeni bir çatışma ve savaşın başlamasının garantisi yok. Hatta aldığımız bazı bilgilere göre çatışmalar da başlayabilir. Bence Avrupa geçmişini unutmalıdır. Bu göçmenlerin geri gönderilmesi çok zor çünkü çok fazlalar. * ABD Polonya ve Çek cumhuriyetine yerleştirmek istediği radar sistemini Rusya ile İran ilişkilerine karşı bir pazarlık olarak mı kullanıyor, yoksa İran’ da giderek daha radikal şekilde destekliyor görüntüsü mü veriyor? - İran S.O.S.’a katıldı. Eğer Rusya için Pekin, Kore bunlar kötü olsalardı İran bunlara katılmazdı. Rusya İran karşısındaki taahhütlerini yerine getirecek. Rusya bu örgütteki görevini yerine getirecek. Unutmayalım ki Rosoboronexport İran’a sattığı silahlarla ayakta duruyor. Bunların hepsine rağmen Rusya, İran’ın atom silahlarına sahip olmasının iyi olmayacağını biliyor. Ben Rusya istihbaratının İran’ın 10-12 yıla kadar ABD ve Avrupa’yı vuracak nükleer güce ulaşamayacağı tespitine inanıyorum. Benim görüşüme göre ABD’nin dünyanın yuvarlak olduğu anlayışı ile bizimkiler birbirine uymuyor. Yani Rusya o roketleri nasıl oluyor da Rusya üzerinden ABD’ye gönderecek. Ki roketler Türkiye üzerinden ABD Avrupa’ya gönderilebilir. İkincisi ABD bilinçli olarak Doğu Avrupa’ya füze savunma sistemiyle bilinçli olarak uğraştırmak istiyor. Bence ABD sonunda bunu anladı ve Obama’nın ilerde Polonya ve Çekya’ya füze yerleştirmeye izin vermeyeceğini düşünüyorum. Bunu zaman gösterecek ama yine Rusya ile ABD arasındaki ilişkilere bağlı olarak gelişecek. Örneğin Polonya 300 yıldır Rusya ile çelişkili. Yine unutmayalım ki, ilk başta Avrupa’nın güvenliği 2004’te kadar Rusya ile birlikte tatbikatlar yapıyordu. Ama sonra Polonya buna karşı çıktı. Polonya 2 milyar isteyerek hava savunma sistemini yenilenmesi için ABD ile pazarlıklar yaptı. Hali hazırda ABD orada sadece başlıkları olmayan eğitim füzeleri yerleştirmek -bunları da Patriot’suz- yani savunmasız bırakmak istiyor. Fakat Polonya kendisi için hava savunma sistemi istiyor. Ama bunda başarılı olmayacaklardır. * Nabucco projesini bazı analizciler jeopolitik bir proje olduğunu söylüyor siz nasıl değerlendiriyorsunuz? - Rusya gazının Nabucco’ya akmayacağını biliyoruz. Eğer Rusya Karadeniz’den Güney Akımı’nı geçirmek istiyorsa doğal olarak Nabucco’ya vereceği gazı olmayacaktır. İkincisi bu borulara kim gaz verecek anlaşılmış değil. Birkaç hafta önce İran Rusya’nın projelerine destek verebileceğini söyledi. Bunun için de İran’ın gazını Nabocco’ya verip vermeyeceği belli değil. Bu ülke daha çok Afganistan üzerinden Çin’e gaz vermek istiyor. Tabi İran Afganistan üzerinden gaz verirse, o zaman İran umutları da tam batar. Yada biz daha hızlı hareket edersek hattı çabuk tamamlama ve projemizi hayata geçiririz. Bunun için imkânlarımız var. Türkiye geçiş hattı olmak istiyordu böylece Ukrayna’yı bertaraf etti. Anladığım kadarıyla İran’da Rusya’nın Nabucco’ya gaz vermesini istemiyor. Azerbaycan’da eskisi gibi çok istekli değil, asıl olan İran’dır. Nitekim o da önümüzdeki 5 yıl boyunca ABD ile ilişkilerini düzeltip bu projeye gaz vermesi mümkün değil. Üçüncüsü Türkmenistan’dır onlar ikili oynuyor. Hala Türkmenistan gazını Rusya’ya mı, yoksa onlara mı verecek belli değil. Ama şimdi yaklaşımı müşterilerini kaybetmek istemiyor. Birçok gaz uzmanı bu ülkenin gazının çok az olduğunu zaten söylüyor, bunun için de Nabucco hiç başlayamayabilir de… * Nabucco’nun güvenliği için özel bir güvenlik birimi oluşturuyor. Türk basının da çıkan haberlere göre Nabucco’nun geçtiği yerlerde Avrupa’nın bu güvenlik birimi koruyacak. Buna göre Türkiye’den Hazar’a kadar Avrupa’nın bu güvenlik biriminin yerleştirilmesi anlamına geliyor, bu mümkün mü? - Evet, bu tür duyumlar var. Bildiğim kadarıyla 10- 15 yıl boyunca güvenlik şirketleri Kanada’da özel olarak hazırlanıyorlar. Bunlar uzun süre Irak ve Suudi Arabistan’da görev yapıyorlar. Bu güvenlik şirketleri orduların yerine getiremediği görevleri yerine getirmek için eğitiliyorlar. Eğer hatırlarsanız Irak’ta işgale karşı ilk rahatsızlıklar bu güvenlik birimlerinin yaptığı sarkıntılıklar ve kanunsuzluklara karşıydı. Buna inanıyorum ve bu çok gerçekçi böyle bir şey mümkündür. Eğer bu güvenlik birimleri bu hattı koruma görevi alırsa ve çatışma yaşanırsa o zaman ABD’nin müdahale etmesinin nedeni ortaya çıkar, çünkü bu şirketler ABD’nin şirketleridir. Ama bunu Rusya istemeyecektir. Bu göçlere neden olabilir, bunu Rusya istemeyecektir. Örneğin Kafkaslarda böyle risklerin ortaya çıkamaması için Rusya müdahale edebilir. Çünkü bu tür çatışmalar büyük göçlerin yaşanmasına yol açabilir. Kürdistan ve Gürcistan hattını düşünüyorlar ama bence bu hattı iyi düşünmemişler. Görüşüme göre bu 3-4 yıl daha gerçekleşme imkânı yok. Bu proje aynı zamanda bir manipülasyon da olabilir. Avrupa bu projeyi gerçekten çok daha kapsamlı bir oyunun bir parçası olarak kullanıyor olabilir, Yani Rusya’yı yeni çatışmaların içine çekmek içinde yapabilir. Örneğin hatlar konusunda Rusya ile Avrupa çok farklı değerlendirmelerde bulunuyor. Ukrayna seçimlerinde birincisi Yuşçenka ikincisi Timuşenka üçüncüsü Yenikoviç ve diğerleri o zaman belki de Rusya ile ittifakta biri seçilir ve Ukrayna ile Rusya arasındaki sorunlar çözülebilir. Belki de yeni bir Slovak devleti kurulabilir. RAHMİ YAĞMUR -ANF